Vandaag de dag is door de gebeurtenissen in ons land en het buitenland, het gebruik van tourniquets aan een flinke opmars bezig. Spijtig genoeg denken velen hierbij enkel aan terreur.
Als professionele hulpverlener zien we deze letsels echter ook bij dagdagelijkse ongevallen
Niet alle levensbedreigende bloedingen kunnen echter gestopt worden met een tourniquet.
Je hebt er dan ook vaak minstens twee nodig. En hoeveel tourniquets heb je bij in je uitstaptas? Met eentje kom je er dus niet altijd.
Voor wonden in de hals, lies, oksel en perineum (junctional wounds) kun je geen tourniquet aanleggen. Hiervoor moet je andere technieken en hulpmiddelen gaan gebruiken.
Photos courtesy Centre For Emergency Health Sciences
Wanneer rechtstreekse druk niet helpt om de bloeding te stoppen bij diepe wonden, is er de mogelijkheid om aan wound packing te doen.
Kortom het opvullen van de wonde met gaas om zo druk te creëren op de bloeding én deze te stoppen.
Bij een wonde op extremiteiten kan, nadat een tourniquet aangelegd is, in een latere fase de wonde eventueel opgevuld worden met gaas om daarna de tourniquet te verwijderen. Dit is comfortabeler voor het slachtoffer.
Wonden in de nek worden meestal niet opgevuld met gaas om een bedreigde luchtweg te vermijden. Ook wonden in de buik, thorax en bekken worden niet opgevuld met gaas. Je kunt namelijk niet aan de bron van de bloeding. Deze slachtoffers zijn dan ook enkel geholpen met een chirurg die de bloeding operatief stopt.
Voor wound packing kun je gebruik maken van hemostatisch gaas (gaas dat doordrengt is met bloedstollend middel), gewoon gaas of als je echt niks anders hebt bv een t-shirt, een handdoek, …
Voorbeelden van hemostatisch gaas zijn Quickclot Combat Gauze, Celox Gauze, ChitoGauze en Xstat.
Het is niet belangrijk welk product gebruikt wordt, wel hoe het gebruikt wordt!
Belangrijk is om een juiste werkwijze te hanteren bij wound packing.
- Stop de bloeding! Geef rechtstreekste druk op de wonde met gaas, schone kledij, een knie, …
Plaats je vinger, nadat je handschoenen aan hebt gedaan, in de wonde om rechtstreekse druk uit te oefenen op de bloeding. Denk eraan om het bot te gebruiken als harde structuur om tegen te drukken. Je weet zo ineens ook de richting en diepte van de wonde. - Vul de wonde met gaas. Zo vast mogelijk! Vul de wonde zo veel en zo vast mogelijk met gaas om de bloeding te stoppen. Probeer zo min mogelijk de rechtstreekse druk te lossen.
- Blijf de wonde opvullen! Zorg dat de wonde zo vast mogelijk opgevuld is met het gaas om zo zoveel mogelijk druk uit te oefenen op het bloedvat. Deze druk tegen het bloedvat is het is van cruciaal belang om de bloeding te stoppen.
Photos courtesy Centre For Emergency Health Sciences
Photos courtesy Centre For Emergency Health Sciences
- Geef 3 – 5 minuten druk op de volgepakte wonde. Hierdoor wordt het gaas fel tegen het bloedend vat geduwd en helpt de stolling. Meestal moet je 3 minuten duwen bij hemostatisch gaas, 5 min bij gewoon gaas. Onthou simpelweg 5 minuten.
- Drukverband en transport. Leg nadat je 3 – 5 minuten druk uit geoefend hebt een drukverband aan op de wonde. Je kunt eventueel de locatie van de wonde immobiliseren zodat tijdens transport het gaas niet kan verplaatsen en de bloeding terug kan beginnen.
Photos courtesy Centre For Emergency Health Sciences
Wat als je na je 3 – 5 minuten druk merkt dat de bloeding nog niet gestopt is? De fabrikanten raden dan aan om het gaas te verwijderen en opnieuw te beginnen. Reden is dat zij er vanuit gaan dat de wonde niet goed genoeg gevuld is geweest of dat het gaas niet op het bloedvat gedrukt heeft.
Een andere optie is om te proberen om nog meer gaas in de wonde te krijgen. Is dit niet mogelijk, zul je moeten beslissen om alles te verwijderen en opnieuw te beginnen. Optie 3 is zoveel mogelijk rechtstreekse druk op de wonde uit te oefenen als mogelijk is en je slachtoffer zo snel als het kan op een spoedgevallendienst te krijgen.
In diverse opleiding wordt aangeleerd om na de eerste 3 – 5 minuten druk en de bloeding is nog niet gestopt, nogmaals 2 minuten druk uit te oefenen vooraleer het gaas te verwijderen en opnieuw te beginnen.
Dit alles kun je niet correct uitvoeren door alleen er over te lezen, je moet dit (regelmatig) oefenen!
In onze cursussen “Bleeding Control” geven we hier uitgebreid aandacht aan tijdens het praktijk gedeelte. Tevens maken we gebruik van diverse wondmodellen om dit letterlijk in de vingers te krijgen. Dit alles naast het oefenen met de diverse tourniquets CAT, SOFTT-W en SAM XT.
Wenst u meer informatie over een cursus? Contacteer ons!
Bron: Wound packing essentials for EMT’s and paramedics – Journal of Emergency Services
